Page 101 - Türk Ortodoks Patrikhanesi

92 Dr. Mustafa BAŞ

C- TÜRK ORTODOKS PATRİKHANESİNİN
FENER RUM PATRİKHANESİ İLE
MÜCADELESİ VE SEBEPLERİ
Türk Ortodoks Patrikhanesinin Fener Patrikhanesi ile mücadelesi­
nin tam olarak başlangıcı, kuruluşundan önceki yıllara, Kurtuluş sava­
şı yıllarına uzanmaktadır. Tez çalışması esnasında görüştüğümüz Türk
Ortodoks Patriği Selçuk Erenerol, Fener ile olan mücadelelerinin teme­
linde milli bir kavganın yattığını, bu kavganın başlangıcının da İstiklal
Savaşı dönemleri olduğunu belirtmiş, daha sonraki yıllarda da Fener
Rum Ortodoks Patrikhanesinin Türk Devleti aleyhine yaptığı her faali­
yette karşısında Türk Ortodoks Kilisesi mensuplarını bulduğunu ifade
etmiştir.
Kurtuluş Savaşı yıllarında Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin
bütün kiliselere gönderdiği tamimde "Biz Türk değiliz, Türklerle ala­
kayı kestik. Milli hareketleriyle alakamız yok. Hükümet tarafından va­
ki olacak seçim davetlerine iştirak etmeyiniz" (98) denilmesi üzerine
Keskin' de Metropolit Vekili olan Papa Eftim,bu tamimim ne dine, ne
mantığa, ne de insanlığa uygun olduğunu belirterek karşı çıkmış ve mü­
cadelesini başlatmıştır (99) .
Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin Kiliselere gönderdiği bu ta­
mime karşı Papa Eftim, Hakimiyet-i Milliye gazetesinin 30 Kasım
1921 tarihli nüshasında da yayınlanmış bulunan Umum Anadolu {)rto­
doks Cemaat ve Kiliselerine hitaben ilk beyannamesini yayınlamıştır.
O, bu beyannamede, Fener Patrikhanesinin tarih boyunca yaptığı yan­
lışlıkları özetlemiş, dini siyasete alet ederek Anadolu'daki Türk Orto­
doksların Yunanlı gibi gösterilmesinin gerçek dışı olduğunu vurgulamış
ve bütün Anadolu Ortodokslarını yeni Hükümetin etrafında birleşmeye
çağırmıştırO 00) .
Yine bu yıllarda Patrik Meletyos tarafından Anadolu Kiliselerine;
Anadolu'nun Hıristiyan toprağı olduğu ve bu savaşın sonunda Türklerin

(98) Bkz. İkdam, 25 Kanunuevvel (Aralık) 192 1 .
(99) Bkz. Elöve, 363.
( 100) Bkz. Hakimiyeı-i Milliye, 30 Teşrinisani(Kasım) 1 9 2 1 ; Cihangir, 29-33 ; Ekincikli, 177-180.