Page 95 - Hz_ibrahim

92 Prof. Dr. Mustafa ERDEM Hz. İBRAHİM 93

yumuşak karşılamış ve ilişkilerinde terbiye sınırlarını aşma-
249
mıştır.
HZ. İBRAHİM’İN BABASI İÇİN DUA ETMESİ
Hz. İbrahim, Allah’ın emirlerini insanlara tebliğ ile sorumlu
Ayeti kerimelerde görüldüğü üzere çok ince kalpli, yanık yü-
bir peygamber olarak kavmini dinine davet etmiş, onun bü-
rekli, hiddetten uzak, eziyet ve mihnete sabırlı bir kişiliğe
tün samimi gayretlerine, sabretmek zorunda kaldığı güç şart
sahip olan Hz. İbrahim, “babacığım” ifadesiyle babasına ola-
ve imtihanlara, ödediği ağır bedellere rağmen Hz. Nuh ör-
bildiğince saygılı ve müşfik davranmış, buna rağmen babası
250
nekliğinde olduğu gibi, bu davet karşılık bulamamış, kavmi onu ölümle tehdit etmiştir. Babasının bu tehdit ve aşağılayıcı
iman etmemiştir. tavrına rağmen Hz. İbrahim, fıtratının ve peygamberlik göre-
vinin gereği ve sorumluluk duygusuyla, onun bağışlanması
251
için Allah’a dua edeceğini söylemiştir. Koyu bir putperest
olan babasının bu katı tutumu karşısında Hz. İbrahim çok
yumuşak bir tavır ile: “Selam sana, (esenlik içinde kal) dedi.
Senin için Rabbimden mağfiret dileyeceğim. Çünkü O bana çok
lütufkârdır. Sizden de Allah’tan başka yalvardıklarınızdan da
ayrılıyor ve yalnız Rabb’ime yalvarıyorum. Umarım ki Rabb’i-
me yalvarmakla (sizin gibi) bahtsız olmam. (İstediklerimden
252
mahrum bırakılmam).” diyerek korkuyla ümit arasında
(beyne’l-havfu ve’r-reca) babası için üzüntüsünü belirtmiştir.

Babasının putlara tapan birisi olduğu bilindiği hâlde pey-
gamber olan bir oğulun onun hakkında “Rabbimden senin
için mağfiret dileyeceğim.” ifadesi, İslam âlimlerince pek ma-
kul karşılanmamış ve bu konuda çeşitli yorumlar yapılmıştır.
Bunlardan bazılarının, yukarıda belirtilen ayetlerde geçen
bilgiler yorumlanarak muhtemelen babası için yaptığı bu du-
anın, “Müslüman olursan” şartına bağlı olduğu söylenmiştir. 253
Ebusuud Efendi, küfür üzere öleceği önceden belli olan bir
249 Kutub, s. 9/516-517. Bu ayeti kerimelerde Hz. İbrahim ile babası arasında kâfir için bağışlanma isteğinin aklen ve naklen doğru olma-
geçen konuşmalar, Hz. İbrahim’in babasına karşı nazik ve yumuşak tavrı,
dığını ve buna cevaz verilmediğini belirterek bu ifadeyi, onun
karşılığında gördüğü kaba ve ağır hakaretlerin Hz. Muhammed’e bir mesaj
olduğu belirtilmiştir. Hz. İbrahim “babacığım” derken, babası ona oğlum tövbe ederek bağışlanması ve iman etmesi için dua edeceği
bile demeyi çok görmüş, aksine adıyla hitap ederek onu tehdit etmiştir.
şeklinde değerlendirmiştir. Ancak bu konuda bir uyarı olur-
Yüce Allah, Hz. Muhammed’in müşriklerden göreceği eziyetten ötürü, kal-
binin yükünün hafiflemesi bakımından cahillerin eskiden beri bu üslup ve
gidişatta olduklarını hatırlatmıştır. (Razi, s. 15/361.) 251 bk. Tövbe, 9/114; Meryem, 19/47.
252 Meryem, 19/47-48.
250 bk. En’am, 6/80-81; Enbiya, 21/51-73; Şuara, 26/79-80; Ankebut; 29/16-
27; Saffat, 37/83-98; Zuhruf, 43-26-28. 253 Maturîdî, s. 9/191.