Page 354 - Mustafa Baş KUR’AN-I KERİM’İN MADDİ VARLIĞI

ÇALIŞTAY ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER
KUR’AN TARİHİNE DAİR ÇALIŞMALAR ÜZERİNE 353

geldi. Wilhelm Dithey (ö.1911) ve Max Weber (ö.1920) gibi
sosyal bilimciler, sosyal bilimlerin araştırma konularının doğa-
sının farklı olduğunu dolayısıyla farklı yöntemler ve teknikler
benimsemesi gerektiğini söylediler. Dilthey, sosyal ve beşerî bi-
limlerin yaklaşımının “anlama” (verstehen, understanding), doğa
bilimlerinin yaklaşımının ise “açıklama” (erklärung, explanati-
on) olduğunu belirtti. Weber de anlamayı sosyolojik analizinin
merkezine yerleştirip yorumlayıcı anlayıcı-sosyolojiyi (verste-
hende soziologie / interpretative sociology) ortaya koydu. Bu yak-
laşımlar daha sonra “hermenötik” veya “fenomenolojik” yakla-
481
şımlar şeklinde gelişti.
Bu adımların arkasındaki fikir şudur: Toplum, standart
ve objektif bir şekilde, ilmi kurallar ve metodoloji ile karşılaş-
tırmalı olarak çalışılmalıdır. Ancak standart ve karşılaştırma-
da esas alınacak değerler ve olgular Aydınlanmacı Batı’dır. Bu
günkü genel geçer tanımda sosyal bilim insanın muhatabı olan
her şey ile ilişkisini araştıran, olayları incelerken merkeze insanı ve
insanların oluşturduğu toplumu koyan akademik disiplinler bütü-
nüdür. Diğer bir deyişle, “Sosyal bilimler, en geniş anlamıyla, top-
lumun ve insanların davranışlarını ve içinde bulundukları dün-
yayı etkileme ve bu dünyadan etkilenme biçimlerini “sistematik” ve
“objektif ” olarak anlamaya ve açıklamaya teşebbüs eden bir disip-
linler bütünüdür.”

Bu cümleden olarak tamamen mutabakat sağlanamasa da
tarih, sosyoloji, antropoloji, arkeoloji, psikoloji, ekonomi, beşerî
coğrafya, filoloji, müzikoloji, siyaset bilimi, din bilimleri gibi
bilimler bu kategoridedir. Buna göre din sosyal bir kurumdur

481 Kemal Ataman, “Sosyal Bilimler”, TÜBİTAK Sosyal Bilimler Ansiklopedisi,
https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/sosyal_bilimler.